ZAREZERWUJ

WIZYTĘ

W WYDZIALE

KOMUNIKACJI

zamknij
Godziny pracy
Poniedziałek - Piątek 7:30 - 15:30
(za wyjątkiem WK oraz WGK - sprawdź szczegóły)
Chcesz zadzwonić do wydziału?
Kliknij tutaj i wybierz wydział

Przewodnik turystyczny - Powiat Lubliniecki

Witamy Cię Turysto w Powiecie Lublinieckim, na Śląsku!

Pewnie jesteś zdziwiony, bo Śląsk kojarzy Ci się z kopalniami i industrialnym krajobrazem w odcieniach szarości. Otóż – nasz drogi wędrowco – jesteś w błędzie. Znajdujesz się właśnie w zielonym zakątku Śląska!

Ziemia Lubliniecka zarówno pod względem historycznym jak i gospodarczo‑społecznym związana jest ze Śląskiem. Mieszkańcy tych ziem w historycznych głosowaniach i plebiscytach zawsze opowiadali się za przynależnością do Ziemi Śląskiej. Ślązacy to wspaniali, bardzo gościnni i otwarci ludzie, również gwara, którą posługują się rdzenni mieszkańcy świadczy o śląskości tego regionu, więc „witojcie u nos, obejrzyjcie i poznejcie klimat nadszyj ziymi, zoboczcie co u nos piyknego, spróbujcie naszego jedzynia i maszkiejtów, poznejcie nos – Ślónzoków i wróćcie sam zaś!”.

Wybraliśmy dla Ciebie miejsca, które musisz zobaczyć, żeby powiedzieć „tak, zwiedziłem powiat lubliniecki”. Znajdziesz tu skrót informacji o miejscach i zabytkach wartych odwiedzenia. Jeżeli jednak jesteś niestrudzonym odkrywcą nowych miejsc, eksploatatorem żądnym głębszych pokładów wiedzy, zachęcamy do skorzystania z nieograniczonych zasobów Internetu.

Wszystkie nagrania wideo z niniejszego przewodnika możesz również zobaczyć na naszym kanale Youtube @PowiatLubliniecki:
57e6ca-youtube_logo_20171.svg
73d571-przezpowiat2.jpg 

KRÓTKO, GDZIE JESTEŚ

Powiat Lubliniecki położony jest na Wyżynie Śląskiej, w północno‑zachodniej części województwa śląskiego, pomiędzy rzekami Małą Panwią na południu, a Liswartą na północnym wschodzie.
Zajmuje powierzchnię ok. 822 km2, zamieszkały jest przez ok. 80 tys. mieszkańców.

Historycznie od zarania dziejów jest częścią Śląska, z którym od początku dzieli losy przynależąc do władztwa Piastów – książąt opolskich.

Administracyjnie w skład powiatu wchodzą dziś: miasto Lubliniec, miasto‑gmina Woźniki oraz gminy: Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin i Pawonków.

Powiat ma charakter rolniczo‑przemysłowy. Około 50% jego powierzchni zajmują lasy z dużą liczbą stawów, zbiorników i cieków wodnych. Bogactwo przyrodnicze
to m.in.: rezerwaty „Mikuliny”, „Cisy nad Liswartą”, Park Krajobrazowy „Lasy nad Górną Liswartą”, „Rajchowa Góra” czy „Góra Grojec”.

Wybierz część którą planujesz zwiedzić:

Lubliniec i okolice

Spacerkiem po Lublińcu

Drogi Turysto!

Jesteś w jednym z najstarszych miast w Polsce, w średniowiecznym grodzie, który kryje w sobie wiele ciekawych miejsc i tajemnic, któremu od 2008 r. patronuje Edyta Stein. Chcemy Ci pokazać nasze miasto mniej konwencjonalnie. Gotów na  wycieczkę?
Zatem w drogę!

cb660c-spacerzrodzina.jpg

Wyznacz trasę do tego miejsca

Znajdziesz go na pewno, tym bardziej że umieszczono na nim tablicę upamiętniającą Pawła Golasia – wybitnego powstańca śląskiego. A teraz spójrz w prawo – budynek Cechu Rzemiosł Różnych to dawny ratusz z 1821 r. W tym miejscu odczujesz też obecność innej postaci związanej z miastem – stoisz przecież obok fontanny z rzeźbą Edyty Stein, właściwie małej Edytki spędzającej wakacje u dziadków – Adelajdy i Salomona Courant. Za chwilę dojdziemy do ich kamienicy.
Jednak najpierw podejdź do figury św. Jana Nepomucena, która w przeszłości kilka razy zmieniała miejsce, by ostatecznie wrócić na rynek.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Później Mały Rynek stał się miejscem dla choinki bożonarodzeniowej. Dziś zobaczysz w tym miejscu rzeźbę plenerową przedstawiającą Edytę Stein autorstwa Stanisława Kowalczyka. Piękna, choć mała, przestrzeń Małego Rynku jest przyjemnie zacieniona przez rosnące tu wierzby. Leży jednak przy ruchliwej ulicy.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Czy zauważyłeś umieszczone w bruku małe tabliczki, biegnące od muzeum do pomnika małej Edytki? 8 Odczytasz z nich ważne daty i wydarzenia z życia świętej. Z lublinieckiego rynku – zgodnie ze średniowiecznymi schematami – wychodziły pod kątem prostym ulice. W dokładnych opracowaniach znajdziesz informację, że rynek pierwotnie miał kształt prostokąta. Dziś przypomina raczej kwadrat. Łatwo to sprawdzić, patrząc na przebieg ulicy Edyty Stein. Dochodzi ona do rynku po łuku, bo to właśnie od strony wschodniej przesunięto zabudowę po pożarze z początku XIX w., zmieniając prostokąt na kwadrat. Warto wspomnieć, że rynek nosi imię Konrada Mańki zamordowanego przez hitlerowców w 1942 r. za przynależność do organizacji konspiracyjnej.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Czy odczytałeś zapisaną tam liczbę? To wysokość bezwzględna dla miasta. Kiedy wejdziesz do kościoła, zobaczysz w ołtarzu głównym figurę patrona tego miejsca – św. Mikołaja. Ona też kryje pewną ciekawostkę. Zwróć uwagę na złote kule, które są
jednym z atrybutów tego świętego. Co oznaczają? Pewnie bez trudu znajdziesz odpowiedź na to pytanie. Koniecznie wejdź do kaplicy Cellarych. To ta po prawej stronie. Wzniesiona w 1648 r. przez Andrzeja Cellarego, właściciela dóbr lublinieckich, jest ozdobiona pięknymi freskami przedstawiającymi żywot Karola Boromeusza. Zwiedzając najstarszy kościół w Lublińcu musisz jeszcze podejść do ściany południowej, w której umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej na pamiątkę pobytu w Lublińcu oryginalnego obrazu w 1655 r., kiedy to wywieziono go z Częstochowy przed szwedzkim oblężeniem Jasnej Góry.

Wychodząc z kościoła, skieruj się na zachód. Jesteś u zbiegu ulicy Konstantego Damrota i Józefa Piłsudskiego. Przed tobą piękna narożna kamienica, w której w XIX w. mieściła się drukarnia założona przez Konstantego Kolano. Od tego czasu zastosowanie budynku – jak to na ogół bywa – zmieniło się wiele razy.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Znajduje się tu również grota Matki Boskiej z Lourdes. Historia tego miejsca zaczęła się jednak od fundacji Franciszka Grotowskiego, który zapisał część swojego majątku na budowę sierocińca funkcjonującego od 1848 r. do I wojny światowej. Podupadający obiekt zakupili w 1922 r. Oblaci, organizując w nim Niższe Seminarium Duchowne. Dziś w tym budynku mieści się Zespół Szkół im. św. Edyty Stein Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców.

Wychodząc główną bramą kieruj się w prawo w stronę Ronda Śląskiego. Po prawej stronie zobaczysz kolorowy malunek na ścianie budynku. Mural „Świat Zofii” autorstwa Damiana Malczewskiego powstał, aby promować czytelnictwo. Jego lokalizacja nie jest dziełem przypadku.

Po drugiej stronie ronda znajduje się Miejsko - Powiatowa Biblioteka im. Józefa Lompy w Lublińcu – Lubiteka. Budynek zaprojektowany jest w stylu skandynawskim. Dominującym elementem architektonicznym jest tu plaster miodu nawiązujący do pasji patrona biblioteki – Józefa Lompy, miłośnika pszczół. Obiekt nie zawiera barier architektonicznych i jest dostosowany nie tylko dla potrzeb osób z dysfunkcjami ruchowymi, ale też dla osób słabowidzących. Od strony południowej – opadającej w stronę doliny Lublinicy, znajduje się tarasowy, ogólnodostępny ogród połączony ze zrewitalizowanym terenem rekreacyjnym nad Lublinicą. Aleja spacerowa nosi nazwę Bulwaru Europejskiego, została oddana do użytku w sierpniu 2020 r. i obejmuje ciągi pieszo-rowerowe, place zabaw i place rekreacyjne oraz tężnię solankową.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Spacerując ul. Grunwaldzką, przechodzisz przez most nad Lublinicą. Warto dobrze się przyjrzeć jego balustradzie, znajdziesz na niej rok budowy mostu. Dochodzisz do pałacu neobarokowego nazywanego przez mieszkańców Zamkiem Lublinieckim. Jak się domyślasz, jego historia jest bardzo bogata w wydarzenia. Kolejne rozbudowy, przebudowy i zmiany właścicieli to materiał na osobne opracowanie. Obecnie – odrestaurowany – pięknie prezentuje się turystom, oferując miejsca hotelowe i restaurację.

Pałac neobarokowy w Lublińcu

Pierwotnie zamek „fortalicjum” Piastów Opolskich z XIV w. Przebudowany w XVII i XVIII w. Siedziba właścicieli Lublińca, m.in.: rodów Kochcicki, Cellary, Garnier, Grotowski. Od połowy XIX w. zamek pełnił różne funkcje publiczne, był tutaj Sąd Powiatowy, Starostwo Powiatowe, Szpital dla Chorych Umysłowo i Zakład Psychiatryczny. Za sprawą Fundacji Zamek Lubliniecki oraz ówczesnego właściciela obiekt został w 2010 r. – po 5 latach – odbudowany i ponownie zachwyca jak za czasów swojej świetności. W 2005 r., gdy zaczynała się odbudowa w zamku poza murami, zabytkowymi sklepieniami na parterze i kilkunastoma
zabytkowymi stopnicami starej klatki schodowej nie zostało nic. Wszystkie elementy zostały odbudowane ogromnym nakładem sił, środków i wielkiej determinacji gospodarzy.

Obecnie mieści się tutaj Hotel Zamek Lubliniec oferujący 45 komfortowo wyposażonych pokoi w standardzie 4 gwiazdek i zachwyca jak za czasów dawnej świetności.

W 2012 r. w pradawnych piwnicach zamkowych otwarte zostało butikowe SPA, które według wielu uchodzi za jedno z najładniejszych w Europie. Niepowtarzalny urok tego miejsca powstał dzięki połączeniu nowoczesnego designu z surowymi, średniowiecznymi murami oraz idealnie dobranej iluminacji. Do dyspozycji gości jest panoramiczna sauna sucha oraz szklana łaźnia parowa, basen witalny oraz ścieżka wrażeń wodnych.

Hotel Zamek Lubliniec
ul. Grunwaldzka 40, 42-700 Lubliniec
tel.: 34 37 37 890, 781 705 300
e-mail: recepcja@zameklubliniec.com.pl
www.zameklubliniec.pl

Wyznacz trasę do tego miejsca

Bracia Seltenowie– Bernard i Ison – byli twórcami „Fundacji budowy szpitala dla leczenia biednych chorych bez różnicy na wyznanie”. Ich rodzina, przybyła do Lublińca w XIX w., była związana również z Wrocławiem, gdzie obaj fundatorzy spoczęli na cmentarzu żydowskim. Przeznaczyli oni ogromną sumę na zakup parceli, materiałów budowlanych oraz budowę szpitala, który rozpoczął działalność 1 czerwca 1882 r. Przeznaczenie tego budynku (później rozbudowanego) nie zmieniło się, stoisz przed Szpitalem Powiatowym.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Tradycje szkoły sięgają roku 1922.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Na cmentarzu pochowano dziadków patronki miasta – Adelajdę i Salomona Courant – oraz jej dwóch braci.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Mogą działać na lądzie i w wodach śródlądowych w dowolnej szerokości geograficznej. Prowadzą akcje bezpośrednie, rozpoznanie specjalne oraz wsparcie militarne (m.in. szkolenie i doradztwo). JWK jest pierwszą jednostką wojsk specjalnych, która certyfikowała w NATO swoją zdolność do zapobiegania rozprzestrzenianiu się broni masowego rażenia (MERT). Swojego perfekcyjnego wyszkolenia dowiedli podczas misji zagranicznych, w których biorą udział od 2001 roku. Ich szlak bojowy wiedzie
przez Macedonię, Irak, Pakistan, Syrię, Czad, Kongo i Afganistan. Za nimi setki niebezpiecznych operacji: prowadzili rozpoznanie specjalne i akcje bezpośrednie, rozbijali siatki terrorystyczne i zatrzymywali najgroźniejszych przestępców, likwidowali składy broni i materiałów wybuchowych.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Wybudowany rok później mały domek z muru pruskiego, został zniszczony przez wojsko rosyjskie postępujące za wojskami Napoleona w 1812 r. Później powstał murowany piętrowy budynek, który stał się po kolejnych rozbudowach największą w mieście salą widowiskową. Urządzano tu rocznicowe obchody różnych świąt, widowiska teatralne i zabawy taneczne. W latach 30. XIX w. pisano, iż w Lublińcu istnieje „strzelnica wraz z urządzeniami do rozrywki”.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Budynek w przeszłości pełnił funkcję elektrowni produkującej prąd stały.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Zgodnie z podaniem ludowym w tym miejscu już w 1272 r. książę Władysław I Opolski zbudował małą kapliczkę leśną. Prawie od samego początku towarzyszył kościołowi przytułek dla biednych usytuowany pierwotnie za bramą miejską. Budynek przytułku zniknął z krajobrazu miejskiego ostatecznie w 1966 r. Różne były losy tej świątyni w ciągu stuleci. Sięgając do nowszej historii, trzeba przypomnieć, że w latach 1926 – 1939 funkcjonowała tu parafia wojskowa pw. św. Michała Archanioła dla stacjonującego w mieście 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty. Podczas gruntownego remontu kościoła w 2014 r. odnaleziono piękny obraz przedstawiający św. Michała Archanioła. Uznany za bezpowrotnie zaginiony, był ukryty w ołtarzu bocznym.

Może i drugi z obrazów – Błogosławieństwo żołnierza – kiedyś się odnajdzie?

Wyznacz trasę do tego miejsca

Gmina ewangelicka powstała w Lublińcu w 1816 r., zaś w 1848 r. przystąpiła do budowy wspomnianego kościoła. Szkoda, że decyzją władz powiatowych z 1972 r. z mapy miasta świątynia bezpowrotnie znikła.

 A my podążamy w górę ul. Mickiewicza. W domu nr 9, w którym przez kilkadziesiąt lat mieściła się poczta, urodził się w 1879 r.
Hans Lammers – szef kancelarii III Rzeszy. 29 Na skraju wioski Radzieje na Mazurach, między Wilczym Szańcem w Gierłoży a Mamerkami, znajduje się także jego wojenna kwatera. Będąc w Lublińcu, musisz jeszcze zobaczyć miejsce, gdzie do 3 września 1939 r. stała synagoga, kolejne potwierdzenie przedwojennej wielokulturowości społeczności Lublińca. Podejdźmy do domu nr 26. Został wzniesiony właśnie w miejscu dawnej synagogi spalonej przez Niemców w trzecim dniu wojny wraz z towarzyszącymi jej zabudowaniami (domek kantora, mykwa, altanka – dziś teren pawilonu meblowego). W bruku chodnika zauważysz pamiątkową tablicę. Nieopodal (ul. Mickiewicza 38) stał dom wybudowany przez Feliksa Koenigsbergera. Zetknąłeś się już z tym nazwiskiem, odwiedzając cmentarz żydowski. W 2015 r. podczas rozbiórki domu znaleziono na poddaszu dwie hebrajskie księgi liturgiczne, które prawdopodobnie uratowano z pożaru bożnicy.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Dzieli cię od tego miejsca niespełna kilometr. Wystrój świątyni posiada wiele nawiązań do judaizmu, z którego wywodzi się patronka miasta.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Zbudowany w połowie XVII w. z fundacji Andrzeja Cellarego, posiada barokowy ołtarz z rzeźbami czterech ewangelistów, piękne zabytkowe obrazy i kartusz upamiętniający odbudowę kościoła w 1754 r. Przez pewien czas (1826 – 1850) był użytkowany przez ewangelików. Za ołtarzem głównym można zobaczyć kamień węgielny poświęcony przez Jana Pawła II 20.06.1983 r. podczas drugiej pielgrzymki do Polski.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Jest ona związana z pobytem marszałka Józefa Piłsudskiego w Lublińcu 26 sierpnia 1922 r., celem uczczenia powstańców śląskich.

Wyznacz trasę do tego miejsca

W Kokotku można wypoczywać nie tylko latem uprawiając turystykę pieszą, rowerową i konną, ale również zimą, jeżdżąc na nartach biegowych. Największym akwenem jest Posmyk, liczący około 1,7 km długości i nieco mniej niż 1 km szerokości. Nad nim też ulokowały się ośrodki wypoczynkowe, oferujące cały wachlarz możliwości rekreacji.

Ośrodek Wypoczynkowy Posmyk Leśne Ustronie dysponuje m.in. domkami campingowymi, salą konferencyjną i restauracją myśliwską. W Ośrodku również: wypożyczalnia kajaków, łódek i rowerów oraz boiska do siatkówki, badmintona i koszykówki, plac zabaw, w sąsiedztwie – kort tenisowy.

Ośrodek Wypoczynkowy Posmyk Leśne Ustronie
42–700 Lubliniec – Kokotek,
tel.: 608 405 011, 602 738 019
e-mail: a.turynski@wp.pl

Dla miłośników wypoczynku na łonie natury interesującą propozycją będzie miejsce nazywane „Łowisko Leśnica”. 36 Obiekt stanowią trzy stawy dostępne dla amatorów wędkarstwa. Tutaj łowić może każdy, kto ma na to ochotę. Nie wymagane jest bowiem posiadanie karty wędkarskiej. Całkowita powierzchnia lustra wody to prawie hektar. Na miejscu istnieje możliwość  wypożyczenia wędki i grillowania złowionej ryby. Miejsce jest atrakcyjne dla rodzin z dziećmi i nie tylko.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Kokotek znany jest też jako miejsce rozgrywania ekstremalnych zawodów pod nazwą Bieg Katorżnika, który organizatorzy promują jako: „woda, bagno, rowy, błoto, smród i stęchlizna, pijawki i inne robactwo, czyli środowisko przyjazne każdemu Katorżnikowi”. Jest to ekstremalny bieg, w którym uczestnicy ścigają się na dystansie 10 km przez lasy i bagna, zdając egzamin z wytrzymałości fizycznej i psychicznej.

Mundurowi rywalizują natomiast w prestiżowym Biegu Przełajowym o Nóż Komandosa, im. gen. broni Włodzimierza Potasińskiego. Startujący w mistrzostwach są żołnierzami, pracownikami lub funkcjonariuszami służb mundurowych w służbie czynnej lub rezerwie.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Oblackie Centrum Młodzieży NINIWA
ul. Posmyk 5, 42-700 Lubliniec
tel.: 696 060 357
e-mail: info@oblackaprzystan.pl
www.niniwa.pl

Czas zakończyć nasz spacer po Lublińcu, choć temat jeszcze nie został wyczerpany. Może znajdzie miejsce w kolejnych  opracowaniach?

Część północno-zachodnia

Rowerkiem przez powiat

Aby twoja wiedza o powiecie lublinieckim była pełniejsza, proponujemy zwiedzić jeszcze kilka miejsc, które krótko przedstawimy w podziale na część  północno‑zachodnią i południowo‑wschodnią naszego powiatu.

Zwiedzisz: Lubecko, Kochcice, Pawełki, Zborowskie, Sieraków Śląski, Gwoździany, Pawonków, Lisowice. W drogę!

Wyznacz trasę do tego miejsca

Pierwsza wzmianka o Lubecku pochodzi z 1226 r., a pierwsza informacja o kościele z 1342 r. W 1716 r. znaleziono w pobliżu kościoła medalion z wizerunkiem Matki Boskiej i Chrystusa. Otoczony od tego momentu czcią wiernych, przyciąga do dziś liczne pielgrzymki. W świątyni tej, w 2009 r., dokonano niezwykłego odkrycia – pod warstwą tynku znaleziono gotyckie malowidła ścienne z początku XV w..

Wyznacz trasę do tego miejsca

Część południową parku urządzono w stylu francuskim, a północną w stylu angielskim. Zobaczysz tu piękne okazy pomnikowych drzew.

Pałac neobarokowy – wybudowany został w latach 1906–1909 przez hrabiego Ludwika Karola von Ballestrem di Castellengo. Hrabia dobrze zapisał się w pamięci mieszkańców, był świetnym gospodarzem, człowiekiem spokojnym, religijnym i wrażliwym na ludzkie potrzeby. W 1945 r. przed zakończeniem II wojny światowej opuścił Kochcice, zmarł we Freiburgu w 1957 r. Po wojnie w pałacu znajdował się Dom Kolonijny dla dzieci, później Ośrodek Szkoleniowy, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, a od 1972 r. Wojewódzki Ośrodek Rehabilitacji. W 1955 r. utworzono oddziały rehabilitacji będące częścią Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich.

Na Górce Kochcickiej znajduje się Strzelnica Resort Family&Spa. Obiekt ma charakter wypoczynkowo‑sportowy, otoczony jest zielenią. Można tutaj spędzić aktywny urlop z rodziną i przyjaciółmi. W ofercie obiektu: strzelnica myśliwska i sportowa, park linowy, pole paintballowe i gokarty.

Strzelnica Resort Family&Spa
ul. Lubliniecka 9, 42-713 Kochcice
tel.: 734 149 201
e-mail: recepcja@osr-strzelnica.pl
www.resortstrzelnica.pl

Wyznacz trasę do tego miejsca

Obserwacja możliwa dzięki platformie widokowej, szczególnie atrakcyjna na przełomie maja i czerwca w czasie kwitnienia roślin. W pobliżu staw z unikatową roślinnością wodną, torfowiskową oraz różnorodną fauną.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Oprócz fajek produkowano tu fajansowe naczynia i figurki. Fajczarnia działała do 1860 r. Poddana remontowi, ma docelowo przekształcić się w skansen.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Pałac neobarokowy. Zbudowany na pocz. XX w. przez Wilhelma von Klitzing, właściciela dóbr w Ciasnej. Po wojnie pałac był użytkowany m.in. jako Gminny Ośrodek Kultury. W 1989 r. sprzedano obiekt osobie prywatnej, od 2014 r. należy do Gminy Ciasna.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Pałac barokowo-klasycystyczny. Wybudowany w II poł. XIX w. (1886 r.), przez właściciela majątku Gotfryda von Lücken. Obecnie pałac jest własnością osoby prywatnej.
W Gwoździanach zobaczysz też dziewiętnastowieczne zabudowania gospodarcze.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Obraz przedstawiający patronkę tego miejsca został namalowany przez Karola Fryderyka Helda w 1806 r. Pierwszy kościół w tym miejscu z murowanym prezbiterium i nawą z drewna modrzewiowego powstał już w 1376 r. Po tym jak spłonął, wzniesiono nowy ok. 1500 r.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Zobaczysz tu skamieniałe kości "Smoka wawelskiego" z Lisowic – prawdopodobnie pierwszego dinozaura drapieżnego w Polsce oraz dicynodonta "Lisowicia bojani" – gada ssakokształtnego, którego odkrycie było przełomowe dla paleontologów.  Muzeum prezentuje również interesujące wystawy czasowe.

W muzeum prowadzone są również warsztaty dla dzieci i młodzieży, dzięki czemu poprzez zabawę młodzi odkrywcy jeszcze lepiej przyswoją tę niezwykłą dawkę wiedzy. Jest to okazja do świetnej zabawy. Każdy z uczestników warsztatów otrzymuje ciekawe pamiątki.

Muzeum w sezonie letnim otwarte w dni: niedziela: 15-18:30, poniedziałek: 9:30-13, wtorek: 15:18:30, środa: dla grup zorganizowanych, czwartek: dla grup zorganizowanych.

Bilety: normalny - 8 zł, ulgowy - 5 zł, zwiedzanie z warsztatami: 15 zł (opiekunowie nie płacą)

Muzeum Paleontologiczne w Lisowicach
ul. Mickiewicza 20, 42-700 Lisowice
tel.: 663 761 286
www.muzeumlisowice.pl

Część południowo-wschodnia

Truchtem z kijkami

Tutaj zwiedzisz: Sadów, Rusinowice, Piłka, Brusiek, Koszęcin, Cieszowa, Boronów, Lubsza, Woźniki, Piasek Zaczynamy!

Wyznacz trasę do tego miejsca

Konsekrowany w 1331 r. Na przestrzeni wieków remontowany i rozbudowywany. Ołtarz główny zbudowany w XVII w. Drewniana dzwonnica (Szlak Architektury Drewnianej województwa śląskiego) w dolnej części podmurowana pochodzi z XVII w. W niej pięć dzwonów, dwa z nich szczególnie cenne pochodzą z 1486 r. i z 1556 r. W kościele zabytkowe rzeźby, obrazy, barokowa ambona, cenne naczynia i szaty liturgiczne.

W latach 30-stych pałac był rezydencją wczasową prezydenta RP Ignacego Mościckiego, który przekazał obiekt chorzowskim zakładom AZOTY. W latach 1985–1987 w pałacu mieścił się oddział Szpitala Psychiatrycznego z Lublińca. Później obiektem zarządzała Gmina Koszęcin i Caritas. Budynek niszczał do czasu, gdy zakupił go prywatny inwestor, który wyremontował i pięknie odrestaurował pałac będący dzisiaj w prywatnym użytkowaniu.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Ochronie podlega stanowisko lęgowe żurawia zwyczajnego oraz torfowiska.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela z XVII w. zbudowany z fundacji Andrzeja Kochcickiego, znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.

Leśne źródełko w Krywałdzie to wypływająca pod ciśnieniem woda źródlana, otoczona pięknym drzewostanem. Znajduje się tam kompleks wiat z miejscem na ognisko. Źródło wody wpływa do Małej Panwi. Według relacji miejscowej ludności tryskająca woda jest efektem odwiertów przeprowadzonych na początku lat 70-tych XX wieku w poszukiwaniu ropy naftowej.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Neoklasycystyczny zespół pałacowo‑parkowy z XVII w. (później przebudowywany), obecnie siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. Miejsce corocznego pikniku artystycznego pod nazwą Święto Śląska.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny powołano decyzją Ministra Kultury i Sztuki w 1953 roku. Jego założyciele: Stanisław Hadyna wraz z Elwirą Kamińską stworzyli solidne podstawy współczesnego kunsztu artystycznego „Śląska”. Zespół jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych marek artystycznych w Polsce i na świecie. Jego sławę i świetność budowało kilka pokoleń wspaniałych artystów i pedagogów.

Pałac neoklasycystyczny w Koszęcinie

Pierwotnie barokowy, zbudowany na przełomie XVI/XVII w. przez hrabiego Andrzeja Kochcickiego. Od 1805 r. w rękach pochodzącego z Frankonii książęcego rodu Hohenlohe–Ingelfingen. Przebudowany w stylu późnoklasycystycznym w latach 1829–1830 przez księcia Franciszka Ludwika, którego potomek, książę Karol Gotfryd był właścicielem do 1945 r.

Zaliczany do I kategorii zabytków. Pałac w Koszęcinie to budowla składająca się z trzech niesymetrycznych skrzydeł. Najpiękniejsze zachodnie – mieści Salę Balową i wychodzący na park taras, Salę Kominkową oraz Salę Zieloną, w której zachował się okrągły, empirowy piec kaflowy. Przy Kaplicy Pałacowej – obecnie Kameralnej Sali Koncertowej – znajduje się wieża z tarasem widokowym.
W obrębie siedziby mieszczą się także Pawilon im. Elwiry Kamińskiej oraz Dom Pracy Twórczej im. Adolfa Dygacza – służące jako obiekty widowiskowo‑dydaktyczne. Pałac jest otoczony parkiem krajobrazowym w stylu angielskim z pomnikami przyrody i stawem. W reprezentacyjnych salach: Balowej, Kominkowej, Zielonej organizowane są bankiety, konferencje i szkolenia. W pałacu istnieje możliwość komfortowego wypoczynku w niepowtarzalnej atmosferze historycznego miejsca, w którym od ponad pół wieku pracują i mieszkają artyści. W Pałacu, Domu Pracy Twórczej oraz w enklawie mieszkalnej artystów Zespołu, znajduje się ok. 100 miejsc noclegowych. Podczas pobytu istnieje możliwość skorzystania z dodatkowych atrakcji: sauny, jacuzzi, boiska do koszykówki, kortu tenisowego oraz wypożyczalni kijków Nordic Walking.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny
ul. Zamkowa 3, 42-286 Koszęcin
tel.: 34 31 06 401
e-mail: recepcja@zespolslask.pl 
www.zespolslask.pl 

Dziś „Śląsk” to Instytucja Kultury Samorządu Województwa Śląskiego, której celem jest promocja polskiej twórczości ludowej i narodowej. Poprzez profesjonalną, sceniczną prezentację stuosobowym zespołem artystycznym składającym się z chóru, baletu i orkiestry, Zespół „Śląsk” ukazuje bogactwo kultury narodowej. Oferta programowa „Śląska” obejmuje kilkanaście form artystycznych – od barwnych i dynamicznych widowisk prezentujących folklor regionów Polski, aż po koncerty muzyki klasycznej i sakralnej. Ten wielki Ambasador Polskiej Kultury wystąpił przeszło 10 tysięcy razy – łącznie dla ponad 27 milionów widzów w 44 krajach, na 5 kontynentach.
Zespół może pochwalić się również dorobkiem kilkunastu płyt, w tym 11 wydanych w Złotej Kolekcji „Śląska”, wśród których znalazło się pięć Złotych, jedna Platynowa, a także kilka otrzymało nominację do „Fryderyka” – nagrody Akademii Fonograficznej.

Ośrodek Kultury i Edukacji Regionalnej „U Myrcika”. Ośrodku można zwiedzić: śląską izbę regionalną z końca XIX wieku, galerię
stroju ludowego, ekspozycję starej książki i kartografii śląskiej, eksponaty starośląskiego hutnictwa, minerałów, dawnego wyposażenia mieszkań oraz małe lapidarium kultury sakralnej. Zwiedzanie tego miejsca w towarzystwie Jana Myrcika,
liczne anegdoty, historie, które opowiada gościom w – jakże pięknej – gwarze śląskiej – to niezapomniane wrażenia.
W 2021 roku miejsce wyróżniono certyfikatem „Marka lokalna” w kategorii produkt turystyczny i rekreacyjny.

Ośrodek Kultury i Edukacji Regionalnej „U Myrcika”
ul. A. Kochcickiego 2, 42-286 Koszęcin
tel. 691 707 369

Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji. Ośrodek oferuje noclegi w pokojach gościnnych oraz domkach campingowych.
Pokoje i domki wyposażone są w pełne węzły sanitarne, pole namiotowe z elektrycznością, kuchnią turystyczną,
świetlicą i natryskami. Dla dzieci – plac zabaw, dla starszych – boiska do gier zespołowych i kort tenisowy. Największą atrakcją jest basen kąpielowy i tor kajakowy z możliwością wędkowania. Istnieje możliwość wypożyczenia rowerów, sprzętu wodnego i turystycznego. Można przyjechać ze swoim pupilem.

Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji
ul. Sportowa 1, 42-286 Koszęcin
tel.: 34 35 76 265
e-mail: gosirkoszecin@koszecin.pl 
www.koszecin.naszosir.pl 

Leśny przystanek „Rendez – Vous” Wyjeżdżając na kilkukilometrową wycieczkę z Koszęcina w kierunku miejscowości Brusiek, możemy dotrzeć do chaty myśliwskiej o nazwie „Rendez – Vous”. Nieopodal tego miejsca znajdziemy punkt widokowy na rezerwat „Jeleniok‑Mikuliny”. Stamtąd podziwiać możemy walory pobliskiej flory. Jadąc dalej dotrzemy do okolicy nazywanej „Rokosi Most”, gdzie zrobić możemy sobie kolejny przystanek, by pooddychać czystym powietrzem i zachwycić się pięknem natury.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Cmentarz żydowski założony w połowie XVIII w. to ślad obecności Żydów w Cieszowej.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Rynek miejski z ratuszem wybudowanym w latach 1859–1862, pomnikiem Józefa Lompy oraz kościołem pw. św. Katarzyny z XIV w..

Wzgórze Florianek murowaną kapliczką z XVIII w. i rzeźbioną figurą św. Floriana. Naprzeciw pomnik upamiętniający żołnierzy polskich poległych w bitwie pod Woźnikami w pierwszych dniach II wojny światowej.

Czarny Las –pałac z przełomu XIX i XX w., w którym Wojciech Korfanty podpisał odezwę do ludności Śląska wzywającą do III powstania śląskiego. Właścicielem pałacu był wówczas jego przyjaciel Kazimierz Niegolewski, pierwszy Starosta Lubliniecki w II Rzeczpospolitej. Pałac otoczony jest pięknym parkiem.

Pałac neobarokowy w Czarnym Lesie.

Pierwsze ślady o pałacu w Czarnym Lesie pojawiają się na mapach już z 1902 r. W XIX w. okoliczne ziemie należały m.in. do Joachima Kempnera, kupca z Warszawy. W 1853 roku właścicielem został Carl Ludwig z Woźnik, a pod koniec stulecia rodzina von Ziegler. Budynek był świadkiem wielu historycznych wydarzeń. W okresie plebiscytowym ukrywano w nim broń przeznaczoną dla powstańców oraz osoby poszukiwane na terenie Prus za działalność antypaństwową. W Czarnym Lesie Wojciech Korfanty, Dyktator III Powstania Śląskiego, przedsięwziął myśl o wezwaniu polskojęzycznej ludności Górnego Śląska do zbrojnego powstania.

Obecnie po gruntownej rewitalizacji i rozbudowie mieści się tu czterogwiazdkowy Hotel Pałac Czarny Las. W skład kompleksu wchodzi restauracja i Business Center, doskonałe miejsce do organizacji szkoleń i konferencji oraz usytuowana w podziemiach winiarnia serwująca gościom wina z wszystkich zakątków świata. Hotel oferuje 116 miejsc noclegowych w komfortowo urządzonych pokojach pałacowych oraz Dworkach Pałacowych usytuowanych na terenie hotelowego parku.

Hotel Pałac Czarny Las
ul. Czarny Las 8, 42-289 Woźniki
tel.: 34 35 73 078
e-mail: recepcja@czarnylas.com.pl
www.czarnylas.pl

Wyznacz trasę do tego miejsca

Znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. We wnętrzu kościoła dzieła sztuki sakralnej z XVII i XVIII w. Oprócz głównego ołtarza znajdują się tu cztery boczne, w nawie głównej charakterystyczne feretrony z XVIII w. wykorzystywane podczas procesji Bractwa Różańcowego.

Rezerwat leśny Rajchowa Góra utworzony w 1959 r. dla ochrony naturalnego lasu mieszanego.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła z XIV w. wzniesiony w miejscu wcześniejszego drewnianego. Do budowy wykorzystano kamień z polodowcowych głazów narzutowych. Obecnie otynkowany z wyjątkiem wieży, która została podwyższona dzięki staraniom J. Lompy w 1823 r. Znajduje się na niej dzwon z 1536 r. Kościół orientowany, zbudowany w stylu gotyckim z cechami renesansowymi.

Rezerwat krajobrazowy Góra Grojec utworzony w 1996 r. – wapienne wzgórze związane z licznymi legendami spisywanymi m.in. przez J. Lompę. Miejsce dawnego grodziska, punktu obrony, a może zamku z tajnymi przejściami do Psar i Lubszy? Niewątpliwie piękne krajobrazowo wzniesienie z rozległą panoramą.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Kościół Opatrzności Bożej z 1760 r. wzniesiony przez niemieckich kolonistów. Obecnie filia Parafii Ewangelicko‑
Augsburskiej w Częstochowie.

Wyznacz trasę do tego miejsca

Kryta pływalnia w Herbach
ul. Katowicka 6, 42–284 Herby
tel.: 502 853 530

Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą utworzono w roku 1998 w celu ochrony specyficznej fizjonomii krajobrazu dorzecza Liswarty 22 Park położony jest w północno – zachodniej części województwa śląskiego, na terenie powiatu lublinieckiego oraz częściowo częstochowskiego i kłobuckiego. Spośród cennych gatunków roślin na terenie Parku występuje m.in. bagno zwyczajne, grzybienie białe i północne, lilia złotogłów, pływacz zachodni, podrzeń żebrowiec i przylaszczka pospolita. Podmokłe tereny Parku stanowią dogodny obszar występowania wielu gatunków zwierząt. Występuje tu 12 gatunków płazów: grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, ropucha: szara, paskówka i zielona, rzekotka drzewna, traszka grzebieniasta i zwyczajna, a także żaby: jeziorkowa, moczarowa, trawna i wodna. Liczne zbiorniki wodne to miejsce gniazdowania wielu ptaków. Występuje tu m.in: bączek, bąk, bocian biały i czarny, błotniak łąkowy, stawowy i zbożowy. Duża lesistość Parku to kryjówka dla takich gatunków jak: lis, jenot, gronostaj, tchórz, łasica, kuna leśna i domowa.

Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą,
Oddział Biura ZPKWŚ w Kalinie
Kalina, ul. Lompy 6, 42-284 Herby
tel.: 34 35 74 902
e-mail: zpkkalina@zpk.com.pl
www.zpk.com.pl

Ośrodek Edukacyjny ZPKWŚ w Kalinie zlokalizowany jest niemal w samym centrum Parku Krajobrazowego „Lasy nad Górną Liswartą.

Oferta edukacyjna Ośrodka kierowana jest do wszystkich grup wiekowych. Zajęcia edukacyjne prowadzone są w sali dydaktycznej wyposażonej w sprzęt multimedialny i nagłośnieniowy oraz w ekspozycji przyrodniczej przedstawiającej ekosystemy leśne i obszary wodno‑błotne. Zajęcia realizowane są także w plenerowej bazie dydaktycznej zlokalizowanej na terenie wokół Ośrodka, na którą składają się m.in.: krąg ogniskowy, zadaszone ławostoły, tablice edukacyjne oraz zadaszona wiata edukacyjna umożliwiająca prowadzenie zajęć niezależnie od warunków atmosferycznych.

A teraz czas na więcej informacji

Znajdziesz tutaj smaki ziemi lublinieckiej oraz przypomnisz sobie śląską gwarę

Smaki Ziemi Lublinieckiej

NASZ HIT! Kluski śląskie, rolada i modro kapusta

Kluski śląskie przyrządza się z ziemniaków, jajek i mąki ziemniaczanej. Prawdziwa kluska śląska jest formowana w całości, bez dziurek na sos, które – jak mawiają Ślązaczki – wymyślili sobie gorole, czyli nie‑Ślązacy. Rolady przyrządzane są z płatów mięsa wołowego lub wieprzowego. Do środka zawija się wędzony boczek, niekiedy kiełbasę i ogórek kiszony i skórkę chleba. Modro kapusta to oczywiście czerwona kapusta. Kluski, rolada, modro kapusta i rosół to tradycyjny śląski obiad, nie może go zabraknąć na żadnym weselu, chrzcinach i innych ważnych dla Ślązaków uroczystościach.

Ciapkapusta

To kapusta z puree ziemniaczanym. Zazwyczaj podaje się ją jako dodatek do mięs pieczonych lub gotowanych żeberek.

Kołocz (ciasto drożdżowe z posypką, makiem lub serem)

Zgodnie z tradycją przyszli nowożeńcy roznoszą go – ozdobnie spakowanego i przyozdobionego mirtem – wśród znajomych, sąsiadów i krewnych. Zwyczaj taki czasami praktykowany jest przed przystąpieniem dziecka do Pierwszej Komunii Świętej. Otrzymanie kołocza uznawane jest za zaszczyt. Ślązacy zajadają się tym ciastem, znajdziecie go tu w każdej ciastkarni.

Szpajza

Typowy śląski deser podawany po obiedzie przy okazji ważnych uroczystości, jak: wesele, odpust czy roczek. Szpajza występuje w różnych smakach i jest rodzajem słodkiej puszystej masy podawanej w szklanych salaterkach.

Makówki

Danie, bez którego Ślązacy nie wyobrażają sobie Wigilii. Jest to rodzaj deseru przygotowywanego z maku, bułek rozmoczonych w mleku i dużej ilości rodzynek, migdałów i orzechów.

Słownik gwary śląskiej

Jak dogadać się z Hanysem?…..

czyli fragmenty Słownika Gwary Śląskiej autorstwa Dariusza Chęcińskiego.

Dariusz Chęciński artysta Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny w Koszęcinie, urodzony w śląskiej rodzinie w Piekarach Śląskich, regionalista, dialektolog. Ukończył studia na Akademii Humanistyczo – Ekonomicznej w Łodzi na kierunku Filologia polska, o specjalizacji Dialektologia i Komunikacja społeczna. Na co dzień mieszkaniec Katowic, podróżnik, miłośnik polskiej kultury ludowej.

  • A
    • absztyfikant – kawaler, zalotnik
    • ajnfachowy – byle jaki
    • akuratny – dokładny, taki jak trzeba
    • alować – wypoczywać, być na wczasach
    • amolok – cukierek miętowy
    • ańfachowy – zwyczajny, byle jaki
    • apetitsznita – kanapki z jedną warstwą
    • asić sie – chwalić się *Niy aś sie tak tymi szczewikami!
    • auslynder – obcokrajowiec
    • autobana – autostrada
  • B
    • baba, babeczka – żona, kobieta, żoneczka
    • babiorz – mężczyzna uganiający się za spódniczkami
    • babrok – brudas, niechluj
    • bachor – niegrzeczne dziecko
    • badki, batki – kąpielówki; *Czamu sie niy sebleczesz do badków?
    • bajtel – dziecko, chłopiec *Jakech w przodku bajtlem łostoł toch tam dobrom szkołe dostoł
    • bajtlik – portmonetka
    • bajzel – nieporządek
    • bakać – palić papierosy *Alech sie dzisioj nabakoł!
    • bambetle – niepotrzebne rzeczy
    • banhof – dworzec kolejowy
    • beblać – mówić od rzeczy *Już sie zawrzij, bo yno beblosz, a beblosz!
    • bebok – ktoś brzydki
    • bez lato – latem, podczas lata
    • bez połednie – w południeestyjospryciarz
    • bimbać – lekceważyć
    • blank – zupełnie; *Tyś chyba blank ogupioł!
    • bracik – brat
    • brele, bryle – okulary
    • bubuś – niemowlę
    • buc – maruda
  • C
    • cajtung, cajtůng – gazeta
    • camu, cymu – dlaczego
    • cera – córka *Waszyj cerze to już cheba łozimnoście?
    • chachmencić – prowadzić lewe interesy, kombinować
    • charboły – stare buty
    • charlać, chyrlać – kaszleć *Ty yno charlosz, a chyrlosz, czamu sie niy lyczysz?
    • chowcie sie! – bądźcie zdrowi, do widzenia
    • chuderlok – nieborak, biedactwo
    • chycić – wziąć, złapać, rozpocząć *Chytomy sie za ta robota!
    • ciaciany – ładny, śliczny
    • ciaperkapusta – gotowana kapusta wymieszana z ziemniakami
    • ciepać sie – podskakiwać, buntować się, nie zgadzać się *Co sie ciepiesz smarkoczu!?
    • ciść kaj – iść gdzieś *Kaj ciśniesz, do roboty?
    • cołki – cały, całkowity, zupełny *Cołki dziyń yno robota, a robota!
  • D
    • dać dziůba, dać / dować dziůbka – pocałować
    • dinks – coś
    • do kupy – razem
    • dudki – pieniądze
    • duperszwance – bzdury, głupstwa
    • dupny – duży, wielki
    • dyć – przecież
    • dziady – jeżyny
  • E
    • egal – obojętnie
    • eklerować – tłumaczyć
    • eli – jeśli, jeżeli, czyli
    • epny – wielki
  • F
    • fajnisty – ładny
    • fajrant – koniec roboty
    • familijo, familija – rodzina
    • farorz, farorzyczek – proboszcz, ksiądz
    • fater – tata
    • foflać, fulać – dużo mówić
  • G
    • galować sie – wystroić się
    • gapić sie, gapcyć sie – patrzeć się na
    • garus – bałagan
    • gibej sie, gibnij sie – pospiesz się
    • gira, gyra – noga
    • gizd – drań, łobuz *Ciś ty pieroński giździe!
    • glaca – łysina
    • godka – mowa *Niy moga suchać tyj gupij godki!
    • gorko – gorąco
    • gorol – nie‑Ślązak *Ja, jo je hanys, a ty gorol
    • gorszyć sie – gniewać się
    • gyburstak, geburstak – urodziny
  • H
    • habić, chabić – kraść *Nahabiołech trocha czereśni!
    • haja, chaja – awantura *Ale bydzie w doma haja!
    • Hanys – określenie Ślązaka przez goroli
    • hasiok, chasiok – śmietnik
    • hercszlag – zawał serca
    • hica – skwar
  • I
    • Inakszy, inkszy – inny *Łoni maja inakszo chałpa!
    • ino – tylko
    • interesantny – interesujący
    • isto – naprawdę
  • J
    • ja – tak
    • jadymy – jedziemy *Latoś jadymy do Niymiec!
    • jako – jak *Jako tam stoi napisane?
    • jeli – czy, czyżby
    • jeno – tylko
    • jerůna, jerůnie – przekleństwo *Jeronie, dej mi pokůj!
  • K
    • kaj – gdzie
    • kaj yno – gdziekolwiek *Kaj yno wleziesz, tam gupie godosz!
    • karlus – chłopak, młodzieniec, kawaler *Łod kogoś ty je, karlus?
    • karminadel – kotlet mielony, klops *Dzisioj na łobiod momy karminadle!
    • kartofel – ziemniak
    • kidać – poplamić, polać się *Niy pokidej sie żurym!
    • kiecka – spódnica, sukienka
    • kiszka – kwaśne mleko *Kartofle z kiszkom jemy dycki w piůntek!
    • knif – sztuczka *Naucz mie tego knifa!
    • kołocz – ciasto drożdżowe *Co to za niydziela bez kołocza!
    • kołoczek, kołoczyk – drożdżówka
    • korba – ktoś pomysłowy
    • kryka, kryczka – laska do podpierania
    • kucać – kaszleć
    • kuklok – wizjer w drzwiach
    • kupa – dużo *Nawalyło kupa śniega!
  • L
    • lacie, laćki, lacze – pantofle domowe
    • lazaret, lazaryt – szpital
    • lukać – spoglądać *Luknij na ta dziołcha!
    • lůmp – drań
  • Ł
    • łobalić sie – przewrócić się
    • łobleczony – ubrany *Chop sie bez baby doporzondku niy łoblecze
  • M
    • majstersztyk – coś doskonale zrobione
    • makrůny – ciastka kokosanki
    • mieć ała – być głupim
    • mieć ptoka – być wariatem (niegroźnym)
    • mieć recht – mieć rację
    • mieć ruła – być powolnym; *Z takom rułom, to cie ślimoki zadeptajom!
    • mierzić – denerwować, przeszkadzać, nudzić *Już mi sie mierznie te gupie godanie
    • mom go rod – kocham go
    • mom jom rod – kocham ją
    • morzysko, morzić – ból brzucha *Stary Wicynt umrził na morzisko
  • N
    • na co – dlaczego
    • na jakiego pierona – po cholerę
    • nabakać sie – zmęczyć się
    • nabzdryngolić sie – upić się
    • narwany – nerwowy
    • nazod – z powrotem, do tyłu *Dej sie karnůńć na kole, tam a nazod
    • nikaj – nigdzie
    • nů toć – oczywiście, na pewno
    • nudle – makaron
    • nynać – spać
  • O
    • obłapiać – obejmować, ściskać
    • oringel – kolczyk
  • P
    • paplok – gaduła
    • piechty – pieszo, na nogach
    • pierůnie – do pioruna! [przekleństwo] *Zaś mi te pierůńskie kury w zogrodzie zgłobiom!
    • po ćmoku – po ciemku
    • po gibku – prędko
    • po jakimu – dlaczego, jak
    • po prowdzie – naprawdę
    • po průżnicy – nadaremnie
    • po ptokach – po wszystkim, stało się *No i momy po ptokach, cug łodjechoł.
    • pochatrusić sie – pokłócić się
    • pochytać – zrozumieć, złapać
    • porzykać, porzikać – pomodlić się *Trza porzykać za starzika!
    • pruć – biec co sił
    • pryndzyj, pryndzy – szybko, szybciej
    • przekabacić – przekonać, namówić
    • pszoć – kochać *Pszoli my se oba jak dwa gołąbecki, boć ty jednak bydziesz moja kobietacka
    • puda – pójdę
    • půdź – przyjdź, chodź
  • R
    • rod, rada, rade – zadowolony, -na, -ne *Someście radzi z nowego kapelonka?
    • ruby – gruby
    • ruła mieć – być powolnym
    • rzić – tyłek *Siednij se na rzici i mie niy nerwuj!
  • S
    • seblyc, seblykać – rozbierać się *Czamuś sie seblykła, przeca zima tukej?
    • smarkoc, smarkocz, smark – młody, niedoświadczony chłopak
    • smażůnka – jajecznica
    • spierniczyć- zepsuć
    • spiknůńć sie – spotkać się
    • spuszczać sie na kogoś – polegać na kimś
    • synek – chłopiec
    • szaberplac – bazar, targ
    • szajs – dziadostwo, badziewie
    • szałot – sałata, sałatka jarzynowa
    • szampaniůki – pieczarki
    • szkolok – uczeń
    • szlajać sie – włóczyć się
    • szlojder – proca
    • szłapa – noga, stopa
    • szmaterlok – motyl
    • sznita, sznitka, sznyta – kromka, kanapka
    • sznupa – nos
    • sztachać sie – palić papierosa, zaciągać się dymem
    • sztrykować – robić na drutach
  • Ś
    • Ślůnsk, Ślůnzek – Śląsk
    • Ślůnzok, Ślůnzoczka – Ślązak, Ślązaczka
    • ślypia – oczy
    • ślyźć – zejść
    • śniodać – jeść śniadanie *Trza dobrze pośniodać, coby mieć siyły do roboty.
    • świger – teść
    • świgermuter – teściowa
  • T
    • tachać – nosić
    • tacik – tatuś
    • takutki, takućki – taki sam
    • tamstůnd – stamtąd
    • tanksztela – stacja benzynowa
    • tela, tyla – tyle *A tela mu sie godało, ucz sie!
    • trefić – spotkać, trafić; *Żebych cie już wiyncyj niy trefiył z mojom cerom na zolytach
  • U
    • uciecha – radość
    • ugodać sie – umówić się
    • uja, ujec, ujek – wujek
    • ůma, ůmka, oma, omka – babcia; *Starko? Czamu Francek godo na swoja babcia oma?
    • umarlok – nieboszczyk
    • ůnego, ůnymu, ůnym, łůnego – jego, jemu, nim
    • ůpa, ůpik, opa, opik – dziadek; *Moj opa za kawalyra boł wojokiym
    • upaplać sie – ubrudzić się
    • urodliwy – przystojny
    • uślimtany – zapłakany
    • uwarzić, uwarzyć – ugotować *Trudka, co uwarzisz dzisioj na łobiod, bo jo żur ze szpyrkami
    • użyrać sie – kłopotać się
  • W
    • w důma – w domu
    • wciepnůnć, wciepnyć – wrzucić
    • wczas – wcześnie
    • widzi sie cos – coś się komuś podoba
    • wiela – ile *Wiela je sztyry dodać łoziym?
    •  winszować – życzyć
    • wlyźć – wejść
    • wtranżalać – jeść
    • wuszt, wurszt – kiełbasa
    • wůzyk – wózek
    • wyciaciany – dopieszczony, zadbany
    • wykopyrtnůńć – umrzeć
    • wyro – łóżko
  • Y
    • yno, yny – tylko *Yno robota, yno robota, a pijyndzy niy widać!
  • Z
    • za tela, za tyla – za dużo, wystarczająco *Już niy noś jabłek, momy ich za tela!
    • zaś – znowu, znów
  • Ż
    • żymła - ‘bułka’

Informacje zawarte w niniejszym przewodniku służą wyłącznie celom informacyjnym i nie stanowią oferty handlowej.

Autorzy i wydawca dołożyli wszelkich starań w przygotowanie treści przewodnika. Jednak niektóre informacje lub obiekty w międzyczasie mogły ulec zmianie, za co nie mogą oni ponosić odpowiedzialności.

Utworzony: Poniedziałek 14 czerwca 2021 09:09:22 przez: Mirosław Włodarczyk

Ilość wyświetleń: 23040

PRZYDATNE INFORMACJE

Zatrzymaj się na chwilę i zobacz co może Ci się przydać

Internetowa rezerwacja kolejki w Wydziale  Komunikacji, Drogownictwa i Transportu

Internetowa rezerwacja kolejki w Wydziale Komunikacji, Drogownictwa i Transportu

Nie czekaj zapisz się już dziś!

Sprawdź szczegóły

Solidarni z Ukrainą

Solidarni z Ukrainą

Znajdziesz tutaj przydatne informacje dla uchodźców.

Sprawdź szczegóły

System e-Zamówienia Publiczne Powiatu Lublinieckiego

System e-Zamówienia Publiczne Powiatu Lublinieckiego

Sprawdź szczegóły

Nieodpłatna pomoc prawna

Nieodpłatna pomoc prawna

Znajdziesz tutaj wiele poradników oraz zasięgniesz pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w punktach pomocy.

Sprawdź szczegóły

Powiatowy Rzecznik Konsumentów

Powiatowy Rzecznik Konsumentów

Potrzebujesz porady w sprawie ochrony praw konsumentów skorzystaj z usług Powiatowego Rzecznika Konsumentów

Sprawdź szczegóły

Zgubiłeś ważną rzecz?

Zgubiłeś ważną rzecz?

Zwróć się do Wydziału Spraw Obywatelskich i Zarządzania Kryzysowego gdzie sprawdzisz ogłoszenia o rzeczach znalezionych.

Sprawdź szczegóły

Aktualne rozkłady jazdy busów w Powiecie Lublinieckim

Aktualne rozkłady jazdy busów w Powiecie Lublinieckim

Skorzystaj ze strony z rozkładami przygotowanej dla mieszkańców:

Przejdź do rozkładu busów

Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego

Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego

Sprawdź aktualne ostrzeżenia i raporty w Powiecie Lublinieckim.

Sprawdź szczegóły

Transmisje z sesji Rady Powiatu

Transmisje z sesji Rady Powiatu

Znajdziesz tutaj aktualne i archiwalne nagrania

Sprawdź szczegóły

Zastanawiasz się gdzie bezpiecznie urodzić swoje dziecko?

Zastanawiasz się gdzie bezpiecznie urodzić swoje dziecko?

Skorzystaj z usług naszego Szpitala Powiatowego.

Sprawdź szczegóły

Potrzebujesz podpisać dokument elektronicznie?

Potrzebujesz podpisać dokument elektronicznie?

Skorzystaj z darmowego podpisu zaufanego i przejdź do e-puap:

Przejdź do epuap

Nasze powiatowe Orliki - przydatne informacje

Nasze powiatowe Orliki - przydatne informacje

Sprawdź harmonogramy:

Sprawdź szczegóły

Narady koordynacyjne

Narady koordynacyjne

Wydział Geodezji i Kartografii zaprasza projektantów do składania wniosków na naradę koordynacyjną w formie elektronicznej:

Sprawdź szczegóły

KONTAKT, WYDZIAŁY, BIURA

Znajdź szybko interesujący nr telefonu

Skontaktuj się z nami

Wyznacz trasę
do Starostwa
Skorzystaj z nowych miejsc parkingowych:
piętrowy Park and Ride przy dworcu