Stan finansowy szpitali powiatowych to stan agonii

Od kilku miesięcy coraz głośniej mówi się o kłopotach szpitali powiatowych, niestety nie ominęły one również naszej placówki.

Skumulowana strata, którą poniósł SP ZOZ w Lublińcu, w latach 2014–2018, wyniosła 10.196.077 zł, z czego kwota w wysokości 6.202.407,09zł została pokryta przez Powiat Lubliniecki. Oprócz środków przeznaczonych na pokrycie straty, Powiat przeznacza środki na zakupy inwestycyjne, wpłaca poręczenia udzielone SP ZOZ­‑owi oraz zapewnia środki na wkład własny na realizowane przez SP ZOZ projekty unijne. Przeprowadzone symulacje jednoznacznie wskazują, iż strata SP ZOZ za rok 2019 osiągnie rekordową wysokość ponad 5.000.000,00zł. Powiat Lubliniecki pokrywa powstałą stratę kosztem wydatków inwestycyjnych na drogi, szkoły i wielu innych. Kto na tym traci? My wszyscy. Jak długo samorządy – chcąc zapewnić opiekę zdrowotną swoim mieszkańcom – będą zmuszane do zadłużania się? Gdzie jest granica i czy można już powiedzieć, że zbliżamy się do zdrowotnej katastrofy?

Rozdawnictwo bez pokrycia

Szpitale nie mają własnych środków. Środki pozostające do dyspozycji szpitali pochodzą z Narodowego Funduszu Zdrowia. W sytuacji kiedy Minister Zdrowia obiecuje podwyżki kolejnym grupom zawodowym: lekarzom zatrudnionym na etacie, pielęgniarkom, ratownikom medycznym i nie zapewnia środków finansowych na te podwyżki to jest to po prostu rozdawnictwo bez pokrycia. A w kolejce czekają już na podwyżki następne grupy zawodowe: opiekunowie medyczni, fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni. Do drugiego etapu protestu przygotowują się również lekarze rezydenci. Tym osobom oczywiście należą się wyższe płace, ale z czego mają je wypłacić dyrektorzy szpitali? Fala roszczeń płacowych jest nie do opanowania. Koszty związane z wynagrodzeniami dochodzą już do 80% udziału w kosztach ogólnych, a gdzie pozostałe wydatki? Szpital to nie tylko lekarze i pielęgniarki, trzeba pokryć koszty wyżywienia, sprzątania, energii itp.

Brakuje lekarzy i pielęgniarek

Brak personelu medycznego stał się dramatem wielu szpitali, które są zmuszone do zamknięcia oddziałów, ponieważ nie ma lekarzy, którzy zgodnie z wymogami NFZ – muszą być zatrudnieni w określonej ilości na danym oddziale. W takiej sytuacji znalazł się ostatnio Szpital Miejski w Piekarach Śląskich, który musiał zawiesić funkcjonowanie Oddziału Neurologicznego. Można by zapytać: gdzie są lekarze i pielęgniarki? Otóż wszystkie rządy od 20-stu lat, nie poradziły sobie z organizacją sprawnego systemu opieki zdrowotnej. W tym czasie drastycznie zmniejszono ilość miejsc na studiach medycznych, ustalono limity na kształcenie lekarzy specjalistów, doprowadzono do likwidacji szkół kształcących pielęgniarki. Jeśli do tego krajobrazu kadrowego dodamy to, że po wejściu Polski do UE, otworzył się dla naszych lekarzy bardzo atrakcyjny rynek pracy, z którego skorzystali, zwłaszcza młodzi lekarze, to mamy sytuację, w której Polska zajmuje ostatnie miejsce w Europie pod względem ilości mieszkańców przypadających na jednego lekarza. Na 100000mieszkańców w naszym kraju przypada 220 lekarzy, a średnia europejska wynosi 350. Niemal połowa lekarzy to osoby w wieku ok. 60 lat więc za kilka lat będą szczęśliwymi emerytami, a my – pacjenci staniemy przed faktem zdrowotnej katastrofy.

Trudne wybory

Od 1 stycznia 2019r. obowiązują nowe przepisy, w myśl których na jedno łóżko na oddziale niezabiegowym musi przypadać 0,6 pielęgniarki, a na zabiegowym – 0,7. Co to oznacza? Dyrektor szpitala albo musi zatrudnić nowe pielęgniarki, problemem jest tylko skąd je wziąć i z czego sfinansować ich wynagrodzenie (NFZ nie przekazał na to dodatkowych środków) albo zlikwidować część łóżek. Wybór należy do dyrektora szpitala. Jak widać, wybory bywają trudne. Po wejściu w życie tego rozporządzenia w Polsce zlikwidowano ponad 3 tys. łóżek szpitalnych.

Komuna czy kapitalizm?

W systemie, w którym przyszło funkcjonować szpitalom powiatowym z jednej strony – jak to było w czasach komuny – mamy urzędowe ceny za usługi medyczne i reglamentację tych usług, tzn. szpitale muszą wykonać określoną odgórnie liczbę usług, przymusowe też są ustalenia, co do wynagrodzeń pracowników (tylko częściowo pokrywane przez NFZ). Z drugiej strony mamy prawdziwy kapitalizm.
Obowiązują rynkowe ceny leków, sprzętu medycznego, usług outsourcingowych: żywienia, usług pralniczych, sprzątania. Tegoroczna podwyżka energii to ogromne obciążenie dla szpitali. Czy zostały przeznaczone na to przez NFZ dodatkowe środki? Niestety nie.

Sieć szpitali to fikcja

1 października 2017 r. wprowadzono tzw. sieć szpitali, znalazły się w niej wszystkie szpitale powiatowe, nasz również. Rozwiązanie to miało ułatwić pacjentom dostęp do świadczeń zdrowotnych, a dyrektorom zarządzanie placówkami. Jak jest w rzeczywistości? „Nowatorskie” rozwiązanie nie poprawiło ani sytuacji chorych ani finansów większości szpitali. Wprowadzono tzw. „ryczałt”, który w teorii polegał na tym, iż płatnik – Narodowy Fundusz Zdrowia – brał pod uwagę liczbę świadczeń wykonywanych w przeszłości i na tej podstawie obliczył ilość pieniędzy przyznanych na rok następny dla danej placówki. Twórcy tego rozwiązania nie przewidzieli jednak, że trudno jest określić, ilu pacjentów w rzeczywistości zgłosi się do danej placówki i trudno będzie im odmówić prawa do leczenia. Zasady finansowania szpitali w sieci dyskryminowały zarówno te szpitale, które z różnych przyczyn nie zrealizowały ryczałtu (bo np. w szpitalu rozpoczęto remont albo odeszli lekarze), jak i te, które przekroczyły określoną umową wartość kontraktu. W pierwszym przypadku placówki otrzymały mniej pieniędzy na przyszły rok, w drugim przypadku, co prawda, kontrakt na następny rok mógł wzrosnąć o 1–2 %, NFZ natomiast nie zwrócił pieniędzy za tzw. „nadwykonania”. Kto pokrył „dziury” w budżecie szpitali? Oczywiście samorząd, w naszym przypadku – Powiat Lubliniecki, który – mając na uwadze dobro pacjentów i nie dopuszczając myśli o likwidacji szpitala – zmuszony jest notorycznie do zadłużania się. Gdzie jest granica tego szaleństwa?

Jak wygląda dzisiaj sytuacja szpitali powiatowych?

Otóż wygląda tragicznie! Szpitale dogorywają, w mediach słyszymy o kolejnych placówkach, które zamykają oddziały, samorządy – czując ciężar odpowiedzialności za zdrowie mieszkańców – zadłużają się, rezygnują z inwestycji na drogach, w szkołach, przedszkolach i wielu innych obszarach, a rządzący……..nie poczuwają się do winy.

Dyrektor SP ZOZ-u w Lublińcu – dr Tomasz Piechniczek:

Sytuacja finansowa, czyli przykrótka kołdra.

Działalność szpitala finansowana jest – albo raczej powinna być – ze środków określonych w kontrakcie z Narodowym Funduszem Zdrowia. Funkcjonowanie placówki w ramach tzw. sieci szpitali sprawia, że przychody te są stałe i – niestety – niewystarczające, nie zaś uzależnione od faktycznie wykonanych świadczeń zdrowotnych. Podmiot tworzący Szpital – Powiat Lubliniecki – posiada szereg zadań i ograniczone zasoby finansowe, zatem nawet coroczna dotacja z budżetu Powiatu, która uzupełnia kontrakt z NFZ nie wystarcza na zbilansowanie działalności Szpitala. Strata finansowa powiększa się od wielu lat i nie jest to wyłączna właściwość lublinieckiej lecznicy, lecz problem ogólnokrajowy. Plany finansowe NFZ nie nadążają za rzeczywistością – rosnącymi kosztami pracy, materiałów, energii czy usług. Szpital nie ma zaległości płatniczych względem pracowników i pozostaje jednym z największych pracodawców w Powiecie, opóźnienia występują względem dostawców, a działalność zarządcza przypomina często „przykrótką kołdrę”. Obecny model finansowania służby zdrowia nie spina się – przychody nie pokrywają kosztów. Problem wymaga rozwiązania systemowego, na poziomie ministerialnym.

Wicestarosta Lubliniecki – Tadeusz Konina:

Zarząd Powiatu wyraził w oświadczeniu swój sprzeciw wobec 20-letniej polityki finansowego pogrążania szpitali powiatowych. To oświadczenie, które zostało przyjęte w marcu 2019 r. cały czas znajduje się na stronie internetowej Starostwa Powiatowego, (www.lubliniec.starostwo.gov.pl) ponieważ w najbardziej skrótowy i syntetyczny sposób przedstawia dramatyczną sytuację szpitali powiatowych, w tym także naszego SP ZOZ­‑u. Wiele się mówi o całkowitym załamaniu systemu opieki zdrowotnej, ale niestety nie podejmuje się żadnych działań. W tym numerze „Ziemi Lublinieckiej” przedstawiamy Państwu sytuację związaną z funkcjonowaniem szpitali powiatowych szerzej, ponieważ nie ma ważniejszego obszaru działań niż ten, który dotyczy bezpieczeństwa zdrowotnego każdego mieszkańca. Można mówić wiele słów o naprawie tego systemu,można snuć czarne wizje, można zakłamywać rzeczywistość, można się emocjonować, że kolejki do niektórych specjalistów skróciły się z 285 dni do 240 dni, można przekonywać, że mamy bezpłatną opiekę zdrowotną. Można też przy tym wszystkim mnożyć i wytwarzać nowe rozporządzenia ministra, zwłaszcza wtedy kiedy „twórcy” tych pomysłów nie są skazani na leczenie w szpitalach powiatowych. I wtedy wszystko zostaje tak samo, czyli w całej Unii Europejskiej, przeznaczamy najmniej środków finansowych, liczonych wskaźnikiem PKB, przeznaczonych na ochronę zdrowia. Obecnie jest to 4, 86 PKB, a żeby system był wydolny, ten wskaźnik powinien wynosić 6,8 PKB, a to oznacza, że w systemie powinno być ponad 50 miliardów złotych więcej niż jest obecnie. Chyba, że naszego Państwa na to nie stać. To wtedy trzeba odważnie stanąć przed Narodem i powiedzieć prawdę, na co możemy liczyć i jaki jest tzw. koszyk gwarantowanych świadczeń zdrowotnych. Nie ma już czasu na pseudodyskusje i udawanie, że coś się poprawia. Potrzeba systemowych zmian i zwiększenia środków finansowych na cały system opieki zdrowotnej.